Γενικό πλαίσιο
Το μάθημα επικεντρώνεται σε εικαστικές εφαρμογές, με την τεχνική του ψηφιδωτού, σε επιφάνειες μικρής ή μεγάλης κλίμακας.
Περιεχόμενο μαθήματος
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η συστηματική προσέγγιση, σχεδίαση και κατασκευή , μιας εικαστικής πρότασης, με αναλογικά ή ψηφιακά εργαλεία, σε επιφάνειες μεσαίας ή μεγάλης κλίμακας.
Το σχεδιαστικό θέμα (άσκηση) που δίνεται στους σπουδαστές διαφοροποιείται κάθε εξάμηνο και εκτυλίσσεται με βάση την ακόλουθη μεθοδολογία προσέγγισης του χώρου εφαρμογής.
– Έρευνα και αρχειοθέτηση.
– Μελέτη αρχειακού – ιστορικού υλικού αν υπάρχει.
– Σχεδιαστική απεικόνιση του χώρου, και του τοίχου εφαρμογής υπό κλίμακα 1:100 ή 1:50
– Μελέτη του φωτισμού.
– Μελέτη και καταγραφή των δομικών χαρακτηριστικών κτιρίων ή επιφανειών που γειτνιάζουν με τον χώρο.
– Οργάνωση του concept ή της κεντρικής ιδέας, βασισμένης στα ευρήματα της έρευνας.
– Ψηφιακή προσομοίωση και αναπαράσταση της εικαστικής πρότασης στον χώρο.
– Τεκμηρίωση των κριτηρίων σχεδιασμού σε κείμενο μικρής έκτασης.
– Δημιουργία ενός ψηφιδωτού, ανά ομάδα [2 ατόμων], σε φορητή επιφάνεια μεσαίας κλίμακας.
– Τα σχεδιαστικά εργαλεία δημιουργίας και παρουσίασης είναι επιλογή του κάθε σπουδαστή. Η γνώση λογισμικών προγραμμάτων επεξεργασίας εικόνας κρίνεται απαραίτητη.
Το μάθημα περιλαμβάνει θεωρία (διαλέξεις) που αφορούν το υλικό που επεξεργαζόμαστε. Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου γίνονται επισκέψεις και επί τόπου μελέτες στους χώρους εφαρμογής. Η χρονική ακολουθία και η θεματολογία των θεωρητικών διαλέξεων συνοψίζεται στον παρακάτω πίνακα:
– Εισαγωγή στην τέχνη του ψηφιδωτού.
– Η σημειολογία των ψηφιδωτών στον ισλαμικό πολιτισμό.
– Ψηφιδωτά και κεραμικά πλακίδια στην Νεογοτθική αρχιτεκτονική.
– Art Nouveau και μωσαϊκά: οι ψηφίδες στο έργο του Antonin Gaudi.
– Raymonde Isidore: Ψηφιδωτά για το La Maison Picassiette (1938 – 1964).
– Τα επιτοίχια ψηφιδωτά / εγκαταστάσεις του Eduardo Paolozzi στον υπόγειο σταθμό Tottenham Court Road του Λονδίνου (1980-84).
– Η αναβίωση της τέχνης των ψηφιδωτών στο μετρό της Ρώμης (1970-1990).
– Διεθνείς εκθέσεις ψηφιδωτών στην Ευρώπη και την Αμερική (2005-2017).
– Η συγχρονικότητα στα ψηφιδωτά των Kaffe Fassett και Candace Bahouth.
– Το ψηφιδωτό ως εφαρμογή στο σύγχρονο design
– Υλικά, στρωματογραφία στα βυζαντινά και ρωμαϊκά ψηφιδωτά.
– Ένταξη ψηφιδωτού στον αρχιτεκτονικό χώρο.
– Σχεδιασμός σύνθεσης με ψηφιακά προγράμματα επεξεργασίας εικόνας [σχηματοποίηση, ψηφοποίηση, χρωματικές σχέσεις ].
– Κριτήρια εφαρμοσμένου σχεδιασμού, οπτική επικοινωνία.
– Κριτήρια εικαστικής παρέμβασης σε δημόσιους χώρους
Σκοποί και στόχοι
Το μάθημα επικεντρώνεται σε εικαστικές εφαρμογές, με την τεχνική του ψηφιδωτού, σε επιφάνειες μικρής ή μεγάλης κλίμακας. Είναι τοποθετημένο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εφαρμοσμένου σχεδιασμού επιφανειών και στοχεύει:
– στην έρευνα και ανάδειξη τεχνικών διακόσμησης οι οποίες εκπορεύονται από την παράδοση και την πολιτιστική μας κληρονομιά.
– στην σύνδεση τους μέσω του σχεδιασμού με το σύγχρονο design.
– στην εξοικείωση με τις τεχνικές και αισθητικές απαιτήσεις του ψηφιδωτού.
Μαθησιακά αποτελέσματα
Το μάθημα αποσκοπεί στην ανάπτυξη των σχεδιαστικών και συνθετικών δεξιοτήτων των σπουδαστών, της κριτικής τους σκέψης και της ευαισθητοποίησης τους απέναντι σε τεχνικές οι οποίες μπορούν να αναδειχθούν σε ένα σύγχρονο σχεδιαστικό μέσο.
Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση :
– Να οργανώνουν μεθοδικά τη διαδικασία σχεδιασμού σύμφωνα με τις απαιτήσεις της τέχνης του ψηφιδωτού, σε επίτοιχες και επιδαπέδιες εγκαταστάσεις.
– Να χειρίζονται τα κατάλληλα μέσα και εργαλεία για την υλοποίηση του σχεδιασμού.
– Να χρησιμοποιούν τις τεχνολογικές τους γνώσεις και δεξιότητες [ψηφιακά εργαλεία ]
– για την δημιουργία σύνθετων σχεδιαστικών προτάσεων.
– Να γνωρίζουν την τέχνη του ψηφιδωτού και να την εξέλιξη της σε εφαρμογές στον σύγχρονο σχεδιασμό.
– Να αναλάβουν την μελέτη και επίβλεψη διακόσμησης επιφανειών μεσαίας και μεγαλύτερης κλίμακας σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους δημόσιους και ιδιωτικούς.
– Να εκφράζονται δημιουργικά με μια εφαρμοσμένη τέχνη που μπορεί να τους προσφέρει ένα κερδοφόρο επαγγελματικό ορίζοντα.
Βιβλιογραφία ελληνική
– Ασημακοπούλου, Π., (2003), Ψηφιδωτά δάπεδα, Θεσ/κη: University Studio Press.
– Ατζάκα, Γ., (2011), Το επάγγελμα του ψηφοθέτη, Αθήνα: Εκδόσεις Άγρα.
– Μπακιρτζής, Χ., (2012), Ψηφιδωτά της Θεσσαλονίκης, Θεσ/κη: Εκδόσεις Καπόν.
– Σαντοριναίος, Μ., Ζώη, Σ., Δημητριάδη, Ν., Διαμαντόπουλος, Τ., και Μπαρδάκος, Γ., (2015), Από τις σύνθετες τέχνες στα υπερμέσα και τους νέους εικονικούς-δυνητικούς χώρους. Ένα εγχειρίδιο για τον καλλιτέχνη που ασχολείται με την ψηφιακή τέχνη, Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, [Online]. Διαθέσιμο στο: https://repository.kallipos.gr/handle/11419/6076.
– Τσούμας, Ι., (2005) Η Ιστορία των Διακοσμητικών Τεχνών & της Αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη & την Αμερική (1760-1914), Αθήνα: Εκδόσεις Ίων, Αθήνα.
Βιβλιογραφία ξενόγλωσση
– Budd, O., (2014), Masters of Mosaics, London: Robert Hale Limited.
– Charles, V., (2011), Art Nouveau, New York: Parkstone International Ltd.
– Cilento, A., (2019), Byzantine Mosaics in Norman Sicily, Rome: Scripta Maneant Editori.
– Court, S. and Rainer, L., (2020), Herculaneum and the House of the Bicentenary: History and Heritage, Los Angeles: Getty Conservation Institute.
– Guimier-Sorbets, A., (2021), The Mosaics of Alexandria: Pavements of Greek and Roman Egypt, Cairo: The American University in Cairo Press.
– Hannam, J., (2011), The Vesuvius Mosaic, Oxford: Oxford University Press.
– Hunkin, T., (2003), Modern Mosaics: Inspiration from the 20th Century, London: Anova Books.
– James, L., (2017), Mosaics in the Medieval World: From Late Antiquity to the Fifteenth Century, Cambridge: Cambridge University Press.
– Jones, O., (2017), Owen Jones: Pompeii Mosaics, London: Flame Tree Publishing.
– Kent, C. and Prindle, D., (1993), Park Guell, New Jersey: Princeton Architectural Press.
– Laato, A., (2020), The Challenge of the Mosaic Torah in Judaism, Christianity, and Islam, Leiden: BRILL.
– Mastandrea, D., (2001), Mosaics inside and out, Massachussets: Rockport Publications.
– Paolozzi, E., (2017), Eduardo Paolozzi, London: Whitechapel Gallery.
– Pappalardo U., Ciardiello, R., (2019), Greek and Roman Mosaics, New York: Abbeville Press.
– Peck, K., (2003), Plaster Mosaics, Iola: Krause Publications.
– Teteriatnikov, N., (2017), Justinianic Mosaics of Hagia Sophia and Their Aftermath, Washington DC, Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
– Webster, J., (2020), The World of Max Camara (Mosaics of Spain)Vol. I, Madrid: Corsario.