Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων ΙΙΙ

Γενικό πλαίσιο

Η σειρά των συνθετικών μαθημάτων της Αρχιτεκτονικής Εσωτερικών Χώρων τοποθετείται στον πυρήνα του γνωσιολογικού περιεχομένου του τμήματος. Τα μαθήματα αυτά στοχεύουν στη διερεύνηση θεωριών και πρακτικών που αφορούν ξεχωριστές περιοχές, κλίμακες και κατασκευαστικές πρακτικές στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό εσωτερικών χώρων. Σε αυτά αναπτύσσονται αναλυτικά και συνθετικά ιδέες και ζητήματα που εμπεριέχουν την έρευνα και την πρακτική, και μελετούν τις διαστάσεις της ανθρώπινης παρουσίας σε διαφορετικά περιβάλλοντα, εκτεινόμενα σε κλίμακα από το δωμάτιο έως τον δημόσιο, αστικό χώρο. Οι μελέτες που πραγματοποιούνται ενθαρρύνουν τη δημιουργική νοητική διαδικασία στον σχεδιασμό και εισάγουν τον εσωτερικό χώρο ως ένα πεδίο κριτικής τοποθέτησης, ως φορέα κοινωνικών σχέσεων και ως κατασκευή που επικοινωνεί συγκεκριμένες χωρικές ταυτότητες καθώς χρησιμοποιεί αφηγήσεις, υλικά και αντικείμενα. Ταυτόχρονα οι φοιτητές εξοικειώνονται με την ιδέα περί ενός σχεδιασμού ο οποίος εννοείται τόσο ως μεθοδολογική προσέγγιση όσο και ως καθολική εμπειρία με επίκεντρο τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένων των διαστάσεων της φυσικής, γνωσιακής (αντιληπτικής), και προγραμματικής εργονομίας. Έτσι, διαμέσου αυτών των μαθημάτων, ενισχύονται η αναλυτική και συνθετική διαδικασία, η κριτική σκέψη, η ολιστική θεώρηση, η δυνατότητα λήψης αποφάσεων και οι διεπιστημονικές προσεγγίσεις που περιλαμβάνουν όλες τις παραμέτρους αρχιτεκτονικού σχεδιασμού των εσωτερικών χώρων, με κλιμάκωση γνώσεων και πρακτικών εφαρμογών.

Περιεχόμενο μαθήματος

Το περιεχόμενο του συνθετικού μαθήματος του Γ εξαμήνου, εστιάζεται στον δημιουργικό σχεδιασμό εσωτερικών δημόσιων εμπορικών χώρων και χώρων εργασίας, με ανθρωποκεντρική στόχευση. Στο προγραμματικό και λειτουργικό περιεχόμενο της εργασίας και της εμπορικής συναλλαγής ιστορικά, εισάγονται με μία ολιστική αντίληψη, το εννοιολογικό υπόβαθρο της οπτικής ταυτότητας των χώρων εργασίας και των χώρων λιανικής πώλησης (μτφ. ‘retailspaces’), η σύνδεσή τους με την τυπολογία και τα οργανωτικά μοντέλα, καθώς και τα αφηγηματικά στοιχεία που συγκροτούν την αναγνωρίσιμη «εικόνα» τους στη συνθετική διαδικασία. Αναδεικνύονται η σχέση του εσωτερικού χώρου με το περιβάλλον και τα στοιχεία άνεσης των χρηστών, καθώς και οι κοινωνικο-ψυχολογικές ποιότητες που συνδέονται με τον σχεδιασμό του.

Σκοποί και στόχοι

Στην άσκηση-μελέτη εξαμήνου επιδιώκεται η εφαρμογή του σχεδιασμού σε προγραμματικό οργανωτικό πλαίσιο, συνδεδεμένου με διαδικασίες που αφορούν τη συγκρότηση των ιδεών (consept), την επιλογή εργασιακού προτύπου, την συστηματική προσαρμογή της μορφής και της δομικής οργάνωσης και συστημάτων, σε συγκεκριμένες απαιτήσεις με στόχευση τον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό και τη δημιουργική σχεδιαστική εφαρμογή επινοήσεων.
Βασικός παιδαγωγικός στόχος του μαθήματος είναι η καλλιέργεια της ενεργής ατομικής συμμετοχής, αλλά και της ομαδικής συνεργασίας, καθώς και της αλληλεπίδρασης με τους διδάσκοντες.
Το μάθημα οργανώνεται σε δύο άξονες (την θεωρία και την εφαρμογή) οι οποίοι λειτουργούν αναλυτικά και συνθέτουν σταδιακά την κατανόηση και ερμηνεία του θέματος των εργασιακών και εμπορικών χώρων και των ζητημάτων που τίθενται. Έτσι, το θεωρητικό υπόβαθρο οικοδομείται με σειρά διαλέξεων-εισηγήσεων από τους διδάσκοντες και επισκέπτες καθηγητές. Επίσης πραγματοποιείται αναφορά σε θεματικά κείμενα, τα οποία συζητούνται κριτικά. Στις αναλύσεις περιπτώσεων χώρων και συστημάτων οργάνωσης χρησιμοποιείται ως μέσο οπτικοακουστικό υλικό, όπως αρχειακό υλικό, κινηματογραφικές ταινίες και ντοκυμαντέρ.
Προκειμένου να τροφοδοτηθεί μία κριτική συζήτηση και η συνεργασία, οι φοιτητές/τριες αναλαμβάνουν ομαδική εργασία με θέμα συναφές προς το αντικείμενο του μαθήματος, το οποίο καθορίζεται κατά την έναρξη του ακαδημαϊκού εξαμήνου από τους διδάσκοντες.
Το πρακτικό σκέλος του μαθήματος αναφέρεται σε μελέτη, όπου οι φοιτητές /τριες καλούνται να εργαστούν πάνω στις έννοιες που τίθενται στη θεωρητική ενότητα και ακολουθούν μία αναλυτική και συνθετική διαδικασία με την υποστήριξη της συγκρότησης των ιδεών τους (concept), την επιλογή εργασιακού/ών προτύπου/πων, την ορθή χρήση σχεδιαστικών κωδίκων και συστημάτων, την προσαρμογή της μορφής και της δομικής οργάνωσης σε συγκεκριμένες απαιτήσεις και προδιαγραφές. Στο πλαίσιο της δημόσιας υποστήριξης των μελετών τους, οι φοιτητές /τριες καλούνται να παρουσιάσουν και υποστηρίξουν τις ιδέες τους, καθώς και να τοποθετηθούν κριτικά απέναντι σε μελέτες συμφοιτητών/τριών τους, στοιχεία που αποτελούν κεντρική στόχευση του μαθήματος, καθώς η σαφήνεια, η ακρίβεια και η δυνατότητα κριτικής τοποθέτησης δημιουργούν το κατάλληλο υπόβαθρο για την περαιτέρω εξέλιξη της σειράς των μαθημάτων της Αρχιτεκτονικής Εσωτερικών Χώρων.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές /φοιτήτριες:
– θα είναι σε θέση να ακολουθούν μία αναλυτική και συνθετική διαδικασία με την υποστήριξη της συγκρότησης των ιδεών τους (concept)
– θα είναι σε θέση να επιλέγουν υφιστάμενα πρότυπα και να τα συσχετίζουν με συστήματα και μεθόδους χωρικής οργάνωσης.
– θα είναι σε θέση να χρησιμοποιούν ορθά σχεδιαστικούς κώδικες και συστήματα.
– θα είναι σε θέση να έχουν γενικές και εξειδικευμένες γνώσεις σχεδιασμού εσωτερικών χώρων σε εμπορικούς και γραφειακούς χώρους.
– θα είναι σε θέση να ελέγχουν βασικές τεχνολογίες και προδιαγραφές δομικών συστημάτων ανάλογα με τις απαιτήσεις που υφίστανται και τις επιλογές που κάνουν κατά την διαδικασία του σχεδιασμού των εν λόγω χώρων.
– Θα έχουν αποκτήσει ικανό θεωρητικό υπόβαθρο ως προς την αντιμετώπιση των ζητημάτων που συνδέονται με την ταυτότητα και τον συνακόλουθο σχεδιασμό εμπορικών και γραφειακών εσωτερικών χώρων, όπως και του τρόπου που έχουν εφαρμοστεί στο παρελθόν ή που λειτουργούν στη νεότερη συνθήκη της κοινωνίας της Πληροφορίας.
– Θα έχουν αποκτήσει βασικές δεξιότητες ως προς τη δημιουργία και αξιολόγηση σχεδιαστικών ιδεών- αφηγημάτων συνδεδεμένων με τη συνολική έννοια της ταυτότητας του χώρου.
– Θα έχουν κατανοήσει την έννοια της δημιουργικότητας και του επινοήματος στη σχεδιαστική διαδικασία, όπως και του τρόπου με τον οποίο θα τα αναπτύξουν.
– Θα έχουν αποκτήσει τη δυνατότητα να αναπτύξουν και να υποστηρίξουν δημόσια τις σχεδιαστικές επιλογές τους στις μελέτες τους.
– Θα έχουν αποκτήσει κριτική σκέψη και λόγο.
– Θα έχουν καλλιεργήσει το πνεύμα της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης με τους διδάσκοντες.

Βιβλιογραφία ελληνική

Γεωργιάδου, Ζ, (2017). Δομικά και διακοσμητικά Υλικά. Αθήνα: Εκδόσεις Νημερτής.
Γεωργιάδου, Ζ., Ηλίας, Π., Κλωνιζάκης, Α., Μοίρα, Μ., Φράγκου, Δ., (2015).e-book Χώροι Γραφείων: μία ιστορία Αρχιτεκτονικής Εσωτερικών Χώρων. http://repository.kallipos.gr/handle/11419/1786
Καλογιαννίδου- Πάσχου, Β., (2009). Σύγχρονοι γραφειακοί χώροι και περιβαλλοντική ευαισθησία. Αθήνα: Ίων.
De Botton, A., (2007). Η αρχιτεκτονική της ευτυχίας, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη,
Αντονάς, Α., (2004). Προφορικά κτίσματα, Αθήνα Εκδόσεις Πατάκη
Arnheim, R., (2005). Τέχνη και οπτική αντίληψη, , Αθήνα Εκδόσεις Θεμέλιο.
Bachelard, G., (1992). Η ποιητική του χώρου, Αθήνα Εκδόσεις Χατζηνικολή.
Κοτιώνης, Ζ., (2001). 44 ιστορίες της αρχιτεκτονικής. Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές
Συλλογικό έργο (2004), Αρχιτεκτονική Ιδέες που χάνονται, ιδέες που συναντιούνται, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα
Συλλογικό έργο (2011). Το εγχειρίδιο του αρχιτέκτονα, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα

Βιβλιογραφία ξενόγλωσση

Ajuha Μ. K., Chudoba C. J., Kacmar D., McKnight H., and George, J.F., (2006). IT Road Warriors: Balancing Work- Family, Conflict, Job Autonomy, and Work Overload to Mitigate Turnover Intentions. MIS Quarterly 30, 3, σελ.1-17.
Antonelli P.,(ed.) (2001). Workspheres: Design and Contemporary Work Styles. New York: The Museum of Modern Art, Harry N. Abrams.
Asimakopoulos D.N., Asimakopoulos V.D., Chrisomallidou N., Klitsikas N., Mangold D., Michel P., Sandamouris M., and Tsangrassoulis A., (2011). Energy and Climate in the Urban Built Environment. USA and Canada: Routledge.
Berman A., (2008). Green Design. London: Frances Lincoln.
Bonda, P., (2014). Sustainable Commercial Interiors. Hoboken, N. Jersey: Jon Whiley & Sons, Inc.
Brennan A., Chugh J.S., and Kline T., (2002). Traditional Versus Open Space Design: A Longitudinal Field Study. Journal of Environment and Behavior, Vol.34. No 3, σελ. 279-299.
Brill, M., Margulis, S., Konar, E., (1985).The Impact of the Office Environment on Productivity and the Quality of Working Life. (2 vols). Buffalo: Westinghouse Furniture Systems.
Brunia, S., Hartjes- Gosselink, A.(2009). Personalization in non Territorial Offices: A Study of Human Need. Journal of Corporate Real Estate Vol. 11 No. 3, 2009 σελ. 169-182.
Duffy, F., (1992). The Changing Workplace. Hong Kong: Phaidon.
Duffy, F., (1997). The New Office. London: Conran, Octopus.
Duffy F., Wancum A., (1969). Office Landscaping: A new approach to Office planning. 2nd edition. London: Anbar Publications.
Elsbach, K.,D., (2003). Relating physical environment to self-categorizations: identity threat and affirmation in a non-territorial office space. Administrative Science Quarterly, Vol. 48 No. 4, σελ. 622-54.
Elsbach, K.,D. (2004), Interpreting workplace identities: the role of office decor. Journal of Organizational Behavior, Vol. 25, σελ. 99-128.
Grech, Chr., Walters, D., (2008). Future Office: Design, Practice and Applied Research. Great Britain: The Cromwell Press.
Hernadez, S., Brebbia, C.,A., and De Wilde, W., P., (ed.), (2010).Eco Architecture III: Harmonization Between Architecture and Nature. UK: Wit Press.
Johson, V., B., (2011), (2nd ed.). Green Vitruvius: Principles and Practice of Sustainable Architectural Design. UK: Earthscan Ltd.
Julier, G., (2014) (3rd ed.). Design Culture. London: Sage Publications Ltd. Kibert, Ch. J.,(3rd ed.) (2012). Sustainable Construction: Green Building Design and Delivery. Hoboken, New Jersey: John Wiley and Sons.
Markus, Α. Τ., (1993). Buildings and Power: Freedom and Control in the Origin of Modern Building Types. London and N. York: Routledge.
Mayo, E., (1933). The human problems of an industrial civilization. New York: MacMillan.
Myerson, J., Ross, Ph., (2003). 21st Century Office. London: Laurence King Publishing Ltd.
Myerson, J., Ross, Ph., (2006). Space to Work: New Office Design. London: Laurence King Publishing
Myerson, J., Turner, G., (1998). The Workspace, New Culture: Office Design as a Catalyst for Change. UK: Gower.
O’ Neil M., (2007) (2nd ed.). Measuring Workplace Performance. New York: Taylor and Francis.
Propst, R., (1968). The Office: A Facility Based on Change. Elmhurst, Ill: Business Press
Rafaeli, A., Pratt M. G., (2006) (ed.). Artifacts and Organizations: Beyond Mere Symbolism. New Jersey: Laurence Erlbaum Associates Inc.
Ross, A.,(2004). No-Collar: The Humane Workplace and Its Hidden Costs. Philadelphia, PA: Temple University Press.
Saval, N., (2014). Cubed: A Secret History of the Workplace. N. York, London, Torondo, Sydney, Auckland: Doubleday
Thrift, Ν., (2000).Performing Cultures in the New Economy. American Geographers, 90(4), σελ. 674-692.
Venezia, C., Verna, Al., (2007). Mobile workers: Practices, relationships and components for effective workplaces. CoreNet Global’s The Leader, 6 (5): 18-22.
Vischer, J., (2007). Towards an Environmental Psychology of Workspace: How People are affected by Environments for Work, University of Sydney, Architectural Science Review Volume 5

Δευτερεύουσα βιβλιογραφία

Κτίριο, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις κτίριο
Δομές, Αθήνα: Πρόδρομος Παπαδόπουλος