Γενικό πλαίσιο
Φιλοσοφία και Αισθητική
Εισαγωγή στη Φιλοσοφία και στην Αισθητική. Διερευνώνται οι σχέσεις Φιλοσοφίας, Επιστήμης και Τεχνών. Εισαγωγή στα θεμελιώδη ερωτήματα. Ιστορία της Φιλοσοφίας από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας και θεώρηση της Αρχιτεκτονικής και των υπολοίπων μορφών της Τέχνης από αυτήν την προοπτική. Προσπάθεια σύνθεσης υπό το πρίσμα της σημερινής πραγματικότητας.
Ψυχολογία
Το μάθημα αποσκοπεί στην κατανόηση εκ μέρους των φοιτητών των θεωρητικών εννοιών (Ψυχολογικών-Ψυχαναλυτικών) μέσω των οποίων θα αναδειχθούν τα νοήματα του χώρου, τόπου, τοπίου, διαστήματος, κλειστού χώρου, κενού χώρου, εσωτερικού χώρου, προσωπικού χώρου.
Περιεχόμενο μαθήματος
Φιλοσοφία και Αισθητική
Εισαγωγή στη Φιλοσοφία και στην Αισθητική. Διερευνώνται οι σχέσεις Φιλοσοφίας, Επιστήμης και Τεχνών. Εισαγωγή στα θεμελιώδη ερωτήματα. Ιστορία της Φιλοσοφίας από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας και θεώρηση της Αρχιτεκτονικής και των υπολοίπων μορφών της Τέχνης από αυτήν την προοπτική.
Η έννοια της φιλοσοφίας και το αντικείμενο της «αισθητικής». Διερεύνηση των μορφών ως πηγή υπαρξιακών νοημάτων, αλλά και δημιουργία των μορφών ως συνέπεια της φιλοσοφικής θεμελίωσης των κοινωνιών. Ιστορική θεώρηση : Προσωκρατικοί, Πλάτων, Αριστοτέλης, Νεοπλατωνισμός, Μεσαιωνική Σκέψη και Τέχνη, Kant, Hegel,, Marx, Husserl, Heidegger. Η Αισθητική από τον Baumgarten ως τη σύγχρονη εποχή. Adorno, Benjamin, Marcuse, Bachelard. Αισθητικά θεωρήματα. Η δυτική Νεωτερικότητα και οι σύγχρονες εξελίξεις και προοπτικές.
Ψυχολογία
Μέσω διαδοχικών διαλέξεων οι φοιτητές ξεναγούνται στην έννοια του χώρου ως φαντασιωτικής επαφής του ατόμου με τον κόσμο. Ο χώρος ως βιωμένη εμπειρία βασίζεται σε προβλητικές διαδικασίες έτσι όπως προκύπτουν από το «σωματικό σχήμα»-schémacorporel, τον πρωτογενή ναρκισσισμό, το «στάδιο του καθρέφτη»-stadedumiroir. Ωστόσο, το ίδιο το σώμα κινούμενο ως νόημα εντός του συμβολικού πεδίου κατοικεί τον χώρο ως σημασία και κατοικείται από αυτόν ως έμβια παρουσία του κόσμου.
Ιδιαίτερα, θα εξεταστούν:
1. Η λακανική τοπολογία του ψυχικού συστήματος σε συνάρτηση με την έννοια του χώρου.
2. Το βίωμα του χώρου εν σχέσει με την παρουσία του ανθρώπου στον κόσμο.
3. Η έννοια της μορφής και πως προκύπτουν οι αλλαγές επ’ αυτής.
4. Παραδείγματα χώρου προς εξέταση: το τοπίο, η πόλη στον Μεσαίωνα, το ιερό του ναού, ο κήπος, το δωμάτιο της σύγχρονης κατοικίας, ο τάφος, η υποκειμενικότητα του εσωτερικού χώρου.
5. Τι σημαίνει θεμελιώνω, κτίζω, κατοικώ, διαρρυθμίζω τον χώρο.
Βιβλιογραφία ελληνική
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ
Α. ‘Ελληνες συγγραφείς
ΜΙΧΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓ., “Αισθητικά Θεωρήματα”, 3 τόμοι, Αθήναι 1971, “Η Αρχιτεκτονική ως Τέχνη”, Αθήναι 1973, “Αισθητική θεώρηση της Βυζαντινής Τέχνης”, Αθήναι 1972.
ΜΟΥΡΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓ., “Θέματα αισθητικής και φιλοσοφίας της Τέχνης”, εκδ. Νεφέλη 1985.
ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ ΕΥΑΓ., “Αισθητική”, ιδίου, 1969.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ Π., “Εισαγωγή στην αισθητική και την θεωρία της Τέχνης”, ιδίου, Αθήνα 1983.
Β. Ξένοι συγγραφείς
ALLONES (d) Olivier-Renault, “La creation artistique et les promesses de la liberte”, ed. KlincksieckmParis 1973, “Μικρή ιστορία της λέξης μεταμοντέρνο”, στο συλλογικό “Μοντέρνο-μεταμοντέρνο”, εκδ. Σμίλη 1988.
BAYER RAYMOND., “Histoire de l’esthetique”, ed. Armand Colin, Paris 1961.
BEARDSLEYMON., “Ιστορία αισθητικών θεωριών”, εκδ. Νεφέλη 1989.
BOCHENSKIM., “Ιστορία της σύγχρονης ευρωπαϊκής φιλοσοφίας”, εκδ. Δωδώνη 1975.
BROGLIE (DE) L., “Η Κυβερνητική” περίοδ. Δευκαλίων Νο. 2.
BOHRN., “Κβαντική φυσική και φιλοσοφία”, περίοδ.Δευκαλίων Νο. 20.
FERRAN ALBERT, “Philosophie de la composition architecturale”, ed. Vincent, Freal et Cie Paris1955.
FISCHER ERNST, “H αναγκαιότητατηςΤέχνης”, εκδ. Θεμέλιο, Αθήναι 1976.
FOCILLONHENRI, “Η ζωή των μορφών”, εκδ. Νεφέλη 1982.
FRAMPTONKEN., “Μοντέρνα αρχιτεκτονική – Ιστορία και κριτική”, εκδ. Θεμέλιο 1987.
GUILLAUME PAUL, “La psychologie de la forme”, edit. Flammarion, Paris 1937.
HALL EDWARD, “La dimension cachee”, ed. Seuil 1979.
HEGEL, “Αισθητική – επιλογήκειμένων”, εκδ. Αναγνωστίδη, “Αισθητική της παραδοσιακής ζωγραφικής”, εκδ. Αναγνωστίδη.
HEIDEGGERMAR., “Essaisetconferences”, ed. Gallimard, Paris 1958, “Τίείναιφιλοσοφία”, εκδ. Αναγνωστίδη, “Η προέλευση του έργου Τέχνης”, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 1986..
HEINSERBERGW., “Φυσική και Φιλοσοφία”, εκδ. Διογένης 1971.
JUNGCARL, “Ο άνθρωπος και τα σύμβολά του”, εκδ. Αρσενίδη, Kerenyi Charles – “Introduction a l’essence de la mythologie”, ed. Payot.
KAUFMANN PIERRE, “L’experience emotionnelle de l’espace”, edit. J. Vrin,
Paris 1981.
KOYRE ALEX., “Du Monde clos a l’Univers infini”, edit. Gallimard, Paris 1962.
LALANDE ANDRE, “Vocabulaire technique et critique de la philosophie”, ed. PUF, Paris 1972.
LUKACSGEORG, “Η ψυχή και οι μορφές”, εκδ. Θεμέλιο, Αθήναι 1986.
MERLEAU – PONTY MAUR., “Phenomenologie de la perception”, Gallimard 1945.
PAYOT DANIEL, “Le philosophie et l’architecte”, edit. An. Montaigne, Paris 1982.
QUEYSANNE BRUNO, “Le retour a la philosophie, Merleau-Ponty et l’architecture”, trev. Art Press, Hors seri No 2/1983.
VERNANT JEAN PIERRE, “ΜύθοςκαιΣκέψηστηναρχαίαΕλλάδα”, εκδ. Ολκός, Αθήναι 1975.
WIENERNORBERG, “Κυβερνητική και κοινωνία”, εκδ. Παπαζήση, Αθήναι 1970.
WITTGENSTEINLUD., “Φιλοσοφικές παρατηρήσεις”, εκδ. Γνώση, Αθήναι 1993.
ARNHEIMR., Η δυναμική της αρχιτεκτονικής μορφής, UniversityStudioPress, Θεσσαλονίκη 2003
BACHELARDG., Η ποιητική του χώρου, Χατζηνικολή, Αθήνα 2014
HEIDEGGERM., Κτίζειν, κατοικείν, σκέπτεσθαι, Πλέθρον, Αθήνα 2009
ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Το πράγμα η λέξη και ο κόσμος, Αρμός, Αθήνα 2017
ΚΟΝΤΑΡΑΤΟΣ Σ., Η εμπειρία του αρχιτεκτονημένου χώρου και το σωματικό σχήμα, Καστανιώτης, Αθήνα 1983
LACANJ., Το στάδιο του καθρέφτη ως διαμορφωτής του εγώ, Περιοδικό Fort-Da, τεύχος 2, Αθήνα Δεκέμβριος 2012
MERLEAU-PONTYM., Η φαινομενολογία της αντίληψης, Νήσος, Αθήνα 2016
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
ARNHEIMR., Η δυναμική της αρχιτεκτονικής μορφής, UniversityStudioPress, Θεσσαλονίκη 2003
BACHELARDG., Η ποιητική του χώρου, Χατζηνικολή, Αθήνα 2014
HEIDEGGERM., Κτίζειν, κατοικείν, σκέπτεσθαι, Πλέθρον, Αθήνα 2009
ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Το πράγμα η λέξη και ο κόσμος, Αρμός, Αθήνα 2017
ΚΟΝΤΑΡΑΤΟΣ Σ., Η εμπειρία του αρχιτεκτονημένου χώρου και το σωματικό σχήμα, Καστανιώτης, Αθήνα 1983
LECORBUSIERC.E.J., Για μια αρχιτεκτονική, Εκκρεμές, Αθήνα 2005
LACANJ., Το στάδιο του καθρέφτη ως διαμορφωτής του εγώ, Περιοδικό Fort-Da, τεύχος 2, Αθήνα Δεκέμβριος 2012
MERLEAU-PONTYM., Η φαινομενολογία της αντίληψης, Νήσος, Αθήνα 2016
NORBERG-SCHULZC., GeniusLoci, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π., Αθήνα 2009
PANOFSKYE., Γοτθική αρχιτεκτονική και σχολαστικισμός, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2018
ROSSIA., Η αρχιτεκτονική της πόλης, UniversityStudioPress, Θεσσαλονίκη, 1996
SIMMELG., Μητροπολιτική αίσθηση, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2017